Sleutel tot licht

Getijdenboeken bezien in het licht van de beweging van de Moderne Devotie – dat is de invalshoek van dit rijk geïllustreerde boek over de kleine, maar fascinerende collectie van 25 getijdenboeken uit de Bibliotheca Philosophica Hermetica in Amsterdam. In 2004 heeft de Nederlandse Staat het nationaal belang van deze middeleeuwse boeken onderstreept door ze te verwerven en daarmee voorgoed voor het Nederlandse cultuurbezit te behouden. De BPH heeft deze boeiende, handgeschreven gebedenboeken voor een breed publiek ontsloten. Wat is een getijdenboek precies en voor wie was het bestemd? Dit zijn onderwerpen die aan de orde komen in het eerste deel, net als de intenties van Geert Grote met zijn vertalingen van religieuze teksten in het Nederlands, en de relatie waarin deze stonden tot het gedachtegoed van de middeleeuwse mystiek. Het tweede gedeelte bevat een gedetailleerde beschrijving van elk handschrift. De talrijke kleurenafbeeldingen van de verfijnde miniaturen en randversieringen laten niet alleen zien hoe de middeleeuwer zijn betrokkenheid bij de devotionele inhoud wist te combineren met een prachtig uiterlijk. Zij bieden ook een rijkgeschakeerd beeld van de artistieke prestaties van de vijftiende-eeuwse kunstenaars uit ons land. ? Over de auteurs Anne Korteweg studeerde kunstgeschiedenis in Utrecht, Amsterdam en München, en codicologie in Leiden. Zij promoveerde in 1979 cum laude op een studie over de Bernulphuscodex in het Utrechtse Museum Catharijneconvent. Hier was zij ook nauw betrokken bij de tentoonstelling Te Golden Age of Dutch Manuscript Painting (1989). Als conservator handschrifen van de Koninklijke Bibliotheek slaagde zij er in een aantal belangrijke handschrifen voor publiek bezit te verwerven, waaronder het Trivulzio-getijdenboek en het beroemde Gruuthuse-handschrif. Als initiatiefneemster van de Byvanckwerkgroep inventariseerde zij met haar team de verluchte handschrifen in Nederlandse collecties en de verluchte Noord- Nederlandse handschrifen in buitenlandse collecties. Zij organiseerde een aantal grote tentoonstellingen, waaronder Kriezels, aubergines en takkenbossen over randversiering in Noord-Nederlandse handschrifen en Praal, Ernst en Emotie over Franse handschrifen in Nederlands bezit. Tevens zette zij zich al vroeg in voor de digitale ontsluiting van de verluchte handschrifen van de KB op internet. Zij is Chevalier des Arts et des Lettres en Ofcier in de Orde van Oranje-Nassau. Helen Wüstefeld studeerde geschiedenis in Groningen, codicologie in Leiden en Library and Information Science in Boston (Mass.). Zij was werkzaam aan de Universiteit van Groningen, in Museum Meermanno-Westreenianum in Den Haag en Kasteel Museum Sypesteyn. Twintig jaar lang was zij conservator, waarvan zes jaar hoofdconservator, van het Utrechtse Museum Catharijneconvent. Hier was zij (mede) verantwoordelijk voor projecten als Te Golden Age of Dutch Manuscript Painting, de tentoonstelling die de Noord- Nederlandse handschrifenverluchting in 1989 op de kaart zette, Middeleeuwse Boeken van het Catharijneconvent (1994), Het Utrechts Psalter (1996), Leven na de Dood. Gedenken in de late Middeleeuwen (1999), en Armenië: Middeleeuwse miniaturen uit het Christelijke Oosten (2003). Sinds 2007 is zij als conservator verbonden aan de Bibliotheca Philosophica Hermetica, waar zij het aandachtsgebied mystiek onder haar hoede heef.