Een aangename duisterheid

De mens is een beest. Of misschien beter, de mens was een beest. De mens heeft in de loop der tijd het beestachtige van zich afgeschud en zich gesierd met goede manieren en voorname gebruiken. Hij is mens geworden. Toen er nog geen voorbeelden ter navolging waren (er was immers nog geen m ) moest het op evolutie beluste dier z iets bedenken. Aldus geschiedde. Op weg van dier naar mens bedacht de evoluerende primaat tal van zaken die hem blijvend zouden onderscheiden van en verheffen boven het dier. Op de eerste plaats noodzakelijke en onontbeerlijke zaken, zoals het bouwen van een huis in plaats van het graven van een hol. Op de tweede plaats nuttige en handige zaken: de uitvinding van het wiel, het vuur en het schrift, maar ook het eten met mes en vork in plaats van met handen en voeten. Tenslotte aangename en versierende zaken: het gebruik van kleuren, het maken van muziek, hakken van beelden, kortom: het scheppen van kunst. Al die onderscheidende maniertjes en trucjes samen noemen we beschaving. Ze vormen de culturele canon. Een corpus van voorbeelden voor alle volgende generaties mensen. Dat deel van die cultuur, waar we enigszins plechtig over spreken en dat we met een hoofdletter C schrijven, zijn we kunst gaan noemen. Kunst bedekt het oorspronkelijke dierlijke in ons met ongekend raffinement en verbijsterende veelzijdigheid. Hoe geraffineerder dat kunstzinnig verbergen lukt, des te beschaafder lijken we te zijn. Ergo: kunst is au fond verduistering. Verduistering van oorspronkelijke beestachtige kwaliteiten en faculteiten. Kunst is op die manier bezien bedrog. Een leugen. Op z’n zachtst gezegd: een dubbele bodem. Gelukkig voor ons: een gename leugen en sch n bedrog…