Zacht voor kleuren hard voor vlekken

Inleiding"Zacht voor kleuren, hard voor vlekken." Deze slagzin afkomstig uit de wasmiddelenreclameis afgeschreven en stoffig. Maar na een wasbeurt weer frisgenoeg voor hergebruik.In 1954 huppelde ik in korte broek de school binnen. Nu in 2015 loop ik erin kostuum weer uit. Als consument, leerkracht, schoolleider, opleider, ontwikkelaar,auteur, ondernemer, adviseur en inspecteur heb ik mezelf allehoeken van de school laten zien.Nu schrijf ik op hoe het in mijn ogen was, hoe het is en hoe het mogelijkverder zal gaan. Het is een persoonlijk verhaal zonder wetenschappelijkepretentie. Wel hoop ik de lezer af en toe te verleiden tot een doorkijkje eneen glimlach.Het boek bevat kleuren zoals kansen bieden en een gezond zelfbeeldontwikkelen, en dit met bemoediging als de algemene onderlegger. Maarde wereld bestaat niet alleen uit kleuren. Pesten is een van de meest donkergevlekte tegenhangers van al dat moois. Maar we zien veel andere vlekkenen vlekjes zoals: geen doorzettingsvermogen opbouwen, faalangstontwikkelen, de lat te laag leggen en beroerd uitleggen.Het geheel betreft zes hoofdstukken, met in het eerste hoofdstuk enkelepersoonlijke ervaringen als kind, schoolleider, ouder en inspecteur van hetonderwijs. In de volgende drie hoofdstukken staan achtereenvolgens deleerkracht, de schoolleider en de ouder met de opvoeding centraal. Dankomt de vraag aan de orde wie de baas is in scholenland. In het laatstehoofdstuk waag ik het een blik te werpen in de toekomst van het funderendonderwijs.Ten slotte is er nog een supplement met een chronologisch overzicht van debelangrijkste ontwikkelingen in het primair onderwijs van 1950 tot heden.Ik probeer zacht voor kleuren en hard voor vlekken te zijn en ik schrijfdaarover met een glimlach. Met een serieuze glimlach wel te verstaan.Jacques JacobsVoorwoordOnlangs reed ik langs het pleintje waaraan mijn oude basisschool gevestigdwas. Was, want de Samenwerkingsschool is er niet meer. In de helft van hetgebouw is nog een school voor speciaal onderwijs gevestigd. De anderehelft is prijsgegeven aan een bedrijf dat zich met managementadvies bezighoudt.Ik rijd er vermoedelijk nooit meer langs, mijn ouders zijn laatst verhuisd.Naar een oud schoolgebouw kijken levert als vanzelf enige melancholiekebespiegelingen op, over de jongen die je was, de tijd die maar voortdendert.Een beetje op niks af als je eerlijk bent.Jacques Jacobs heeft in dit boek een heroïsche poging gedaan dergelijkepersoonlijke bespiegelingen te verbinden aan observaties en analyses overde aard en ontwikkeling van het onderwijs in Nederland.De lezer belandt daarmee in een achtbaan van gedachten die een geliefdeattractie is, voor wie Jacques weleens heeft zien spreken. Zelfspot is hemniet vreemd, relativering ook niet. Al die grote ideeën, die zijn vooral interessantvoor mensen die zichzelf interessant vinden, lijkt Jacobs te suggereren.Overschat je mogelijkheden niet, maar onderschat het belang van deschool nooit. Want dat is wat uit deze pagina's het meest opspat. Deonvoorwaardelijke liefde voor de school, de klas, het kind. Waarin de klassiekeambitie om kinderen te verheffen, dubbeltjes tot kwartjes op te poetsen,onverminderd urgent is.Uiteindelijk keert Jacques Jacobs steeds weer terug naar wat, ook voor hem,de essentie van onderwijs is. Kleine pedagogische momenten. Meesterschapop de vierkante millimeter, waarin empathie, de juiste vraagstelling totbeslissend resultaat leidt. Het is iets wat iedere leerling, iedere docent enook iedere inspecteur weet: uiteindelijk is het onderwijs een ambacht. Envoor ambacht is toewijding en liefde nodig. Daar heeft het Jacques Jacobsgeen dag in zijn imposante onderwijsleven aan ontbroken.Arnold JonkHoofdinspecteur van het onderwijs