Stofwisselingen

In de tweede helft van de 20ste eeuw veroverden Nederlandse uitgeverijen een bovenmatig aandeel op de wereldmarkt voor natuurwetenschappelijke literatuur. Hoe kan het dat juist het kleine Nederland daar zo’n prominente rol speelde? Deze studie gaat over twee vroege voorbeelden van het type tijdschrift waarmee vooral Nederlandse commerciële uitgeverijen na de Tweede Wereldoorlog goed scoorden: Biochimica et Biophysica Acta van Elsevier, opgericht in 1946 onder redactie van Hendrik Westenbrink, en Nuclear Physics van North-Holland, opgericht in 1955 onder redactie van Léon Rosenfeld. Deze tijdschriften hadden als eerste in hun vakgebied een volledig internationale redactie en hielpen ook in andere opzichten mee de conventies van het wetenschappelijk publiceren te veranderen. Auteur Dorien Daling belicht het ontstaan en het karakter van beide tijdschriften, hun redacties en uitgevers, hun rol in respectievelijk de biochemie en de kernfysica, maar ook hun betekenis in het voortdurende proces van de heruitvinding van het wetenschappelijke tijdschrift. Zij zoekt naar verklaringen voor het succes van beide tijdschriften en de daarmee samenhangende opkomst van de twee belangrijkste Nederlandse natuurwetenschappelijke uitgeverijen. Op welke manier werd de natuurwetenschap mede vormgegeven door redacteuren en uitgevers? Hoe verhielden wetenschap en commercie zich hierbij tot elkaar? Hoe gingen uitgevers te werk bij het betreden van de internationale natuurwetenschappelijke markt en welke invloed had de naoorlogse informatie-explosie op het wetenschappelijk publiceren en communiceren?