Identiteit

Het electorale succes van populisten wordt vaak verklaard vanuit economische motieven, maar komt in feite voort uit een behoefte aan identiteit. Het is dan ook een vergissing te denken dat populisme bestreden kan worden met louter verandering van economisch beleid. In zijn baanbrekende boek Het einde van de geschiedenis schreef Fukuyama al dat mensen hechten aan erkenning van hun waardigheid. Nu verklaart hij vanuit dit begrip de huidige politieke situatie. Voorheen streefde de liberale democratie naar universele erkenning van burgerschap met onvervreemdbare rechten. Tegenwoordig zijn meer specifieke vormen van identiteitsbepaling op basis van religie, sekte, ras, etniciteit of gender steeds populairder. De opleving van de gepolitiseerde islam, identiteitspolitiek onder studenten, etnische minderheden en het anti-immigrantenpopulisme zijn voorbeelden van zulke stromingen. Ze zijn uiteindelijk onverenigbaar met de democratie – maar de behoefte aan identiteit kan niet zomaar opzij worden gezet. Identiteit is een noodzakelijk boek – een ernstige waarschuwing dat we onszelf zullen veroordelen tot voortdurende conflicten, tenzij we een universeel begrip van de menselijke waardigheid smeden.