Herinnering en identiteit in het vrijzinnig protestantisme

Met de vestiging van de V.P.R.O.-studio en de secretariaten van tal van vrijzinnig protestantse organisaties op de Nieuwegracht 27 in Utrecht belichaamde dit grachtenpand ooit de droom van een zuil die al wat vrijzinnig protestants was zou verenigen. Anno 2009 is die droom vervlogen en is het Nederlandse vrijzinnig protestantisme in zijn institutionele of organisatorische vorm nauwelijks meer zichtbaar. Des te relevanter wordt juist dan de vraag naar die plekken in het collectieve geheugen van de protestantse vrijzinnigen die als ‘plaatsen van herinnering’ zijn aan te merken: de plekken waaraan de vrijzinnige herinnering zich heeft gehecht. Het gaat in deze bundel niet alleen om concrete plekken waaraan de collectieve herinnering vastzit en waarmee vrijzinnigen zich kunnen identificeren maar ook om symbolische plaatsen in de geest, in de vorm van een begrip (bijvoorbeeld tolerantie) of een persoon (bijv. Coornhert), met wie de vrijzinnigen zich van oudsher verbonden hebben gevoeld. Deze benadering impliceert een ruime opvatting van vrijzinnigheid.