De Renaissance in de muziek

In de westerse kunst- en cultuurgeschiedenis beslaat de Renaissance bovenal de periode tussen 1400 en 1600. De confrontatie met de denkbeelden uit de antieke wereld bracht een wedergeboorte van de kunsten teweeg en was een breekpunt met wat men lang beschouwde als de 'donkere middeleeuwen'. Tegenwoordig zien we de voortekenen van een renaissance al vanaf de late 12e eeuw opdoemen, met de herontdekking van de klassieke oudheid en de opkomst van het humanisme.

Door een verschuiving van louter kerkelijke dogma's in de cultuur naar een meer mensgerichte benadering, ontstond er ruimte in de kunsten voor een imitatio della natura en het uitdragen van smaak, genot en plezier. In de muziek leidde dit tot een zoektocht naar het dichter bij elkaar brengen van woord en klank bij de uitdrukking van zowel heilige als wereldlijke teksten. Daarnaast ontstond ook een meer welluidende en veelgelaagde muziek, met diepte en perspectief, wat we polyfonie noemen.

De invloed van die nieuwe meerstemmigheid doet zich tot in onze tijd gelden. Tegelijkertijd is het hoogtepunt van die hechte relatie tussen de verbale en de muzikale taal ook het begin de barokperiode. Leo Samama behandelt in zijn hoorcollege dit omvangrijke terrein van vocale en instrumentale muziek, en van kerkelijke en wereldlijke composities. Hij maakt daarbij gebruik van talrijke muziekfragmenten alsook van voorbeelden op de piano.

Inhoud
College 1
H1. Introductie op de periode van de Renaissance
H2. De gevolgen van het herontdekken van de Klassieke Oudheid

College 2
H4. Over de notatie en de genres
H3. Op zoek naar de muzikale Renaissance
H5. Een beetje muziekfilosofie

College 3
H6. Aanloop naar het begin van de 15e eeuw
H7. Bourgondië en de Contenance angloise
H8. Franco-Vlaamse componisten

College 4
H9. Het Europese netwerk van de Franco-Vlaamse componisten
H10. Italië en het Maniërisme

College 5
H11. Het Franse chanson
H12. De Renaissance elders in Europa

College 6
H13. Engeland
H14. De Reformatie

College 7
H15. Instrumentale muziek
H16. De rol van instrumentale muziek in de overgang naar de Barok

College 8
H17. De Renaissance na de Renaissance
H18. De Renaissance anno 2000