De pedagogiek van Koelman

Jacobus Koelman (1631-1695) was een van de markantste gereformeerde predikanten ten tijde van de zeventiende-eeuwse Republiek. Zijn omvangrijke en veelzijdige oeuvre bevat ook een handleiding voor de opvoeding: De pligten der ouders, in kinderen voor Godt op te voeden (1679). Koelman ijverde voor een radicale ‘nadere reformatie’ van Kerk en Republiek. Hij geloofde in de noodzakelijkheid en mogelijkheid om mensen te (her)vormen tot beoefenaars van nauwgezette vroomheid. Met het oog op de verwerkelijking van dit ambitieuze ideaal adviseerde hij opvoeders hoe zij het leven van hun kinderen van jongs af aan moesten pedagogiseren. Die inspanning zag hij als ‘ambtelijke’ arbeid in dienst van het vernieuwende werk van de Heilige Geest. In deze studie wordt uitvoerig ingegaan op die invalshoek van Koelmans pedagogiek. Tevens worden de bronnen getraceerd die Koelman heeft gebruikt bij het samenstellen van zijn boek. De pligten der ouders blijkt voor een belangrijk deel gebaseerd op het werk van Engelse puriteinen, onder wie Richard Baxter (1615-1691).