Concentratiekamp Buchenwald

Weimar, de stad van Goethe, Schiller, Liszt, Bach en Bauhaus. Goethe had de gewoonte in het park Ettersberg te wandelen, op de heuvels rond de stad en hij zou er gewerkt hebben onder zijn favoriete eik, of was het een beuk? Op dié Ettersberg richtten de nazi’s het concentratiekamp Buchenwald op. In 1937 waren er al ongeveer 1.000 gevangenen, vooral politieke tegenstanders van het regime: communisten en anderen, maar ook veroordeelde criminelen, ‘asocialen’, joden, homoseksuelen. Eind maart 1945 waren het er meer dan 80.000. In totaal verbleven er 250.000 gevangenen, onder wie 5.745 Belgen en 2.818 Nederlanders. 50.000 gevangenen vonden er de dood.

Zoals in andere concentratiekampen ontstonden er ook gedichten en liederen, dagboeken, tekeningen en aantekeningen. Er werd zelfs aan cabaret gedaan, theater opgevoerd, gemusiceerd, op gevaar van eigen leven, te midden van terreur, honger en moord.

In het kader van Weimar 99 organiseerde de Buchenwald Gedenkstätte een tentoonstelling over 73 kunstenaars en intellectuelen uit het kamp. Elk van hen kreeg een ‘kist’, een exacte kopie van de kisten die de gevangenen op het einde van de oorlog moesten maken op last van de stad Weimar om de kunstschatten - ook die uit het huis van Goethe – te beschermen. Het minutieus gedocumenteerde materiaal van deze 73 levert samen een indrukwekkend verhaal op, dat het verhaal is van de 250.000 gevangenen. De slachtoffers van het fascisme krijgen een gezicht, een persoonlijkheid.