Amsterdamse kompasmakers ca 1580-1850

Bijdrage tot de kennis van de instrumentenmakerij in Nederland Er is de laatste jaren veel gepubliceerd over Nederlandse makers van wetenschappelijke instrumenten. Uit eerder onderzoek van de auteurs van Amsterdamse kompasmakers bleek dat het Gemeentearchief van Amsterdam voor dit onderwerp een waardevolle bron zou zijn. Vooral in de drie eeuwen bloei van de Amsterdamse scheepvaart was er in de categorie kompasmakers een rijke oogst te verwachten. Daarbij kwam dat er bij wetenschapshistorici voor deze ambachtslieden tot dusver minder belangstelling was geweest dan voor makers van andere instrumenten. Dit boek is het resultaat van een onderzoek in het Amsterdamse Gemeentearchief naar kompasmakers inde periode van ca 1580 tot ca 1850. De in het Archief gevonden namen zijn aangevuld met gegevens uit gedrukte bronnen en van bewaard gebleven kompassen. Dit leverde een lijst op van 301 namen, waarvan er ca 175 niet eerder zijn gepubliceerd. De namen van de oudst gevonden makers dateren uit het midden der zestiende eeuw, kort voor de aanvang van de Nederlandse maritieme expansie. De einddatum is het midden van de negentiende eeuw, toen er in Nederland een einde kwam aan de ambachtelijke instrumentmakerij. De lijst van kompasmakers wordt voorafgegaan door een overzicht van de ontwikkeling van het kompas en een analyse van de gevonden archiefgegevens. Hierin wordt onder meer ingegaan op herkomst, werkgebied en godsdienst van de kompasmakers en hun leveranties aan de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de Amsterdamse Admiraliteit. Voorts wordt het Amsterdamse kompas- en zeilmakersgilde uitvoerig besproken.