Zin der geschiedenis

Een nieuw boek van Aron wordt in Frankrijk door velen met enige spanning tegemoet gezien. Als wijsgeer, historicus en socioloog is hij een geleerde die in zijn werk op uitnemende wijze de actualiteit met wetenschappelijke bezinning weet te verbinden. In dit boek zijn een aantal stukken welke hij in verschillende jaren schreef, gebundeld; tezamen geven zij een goede indruk van de denkwijze van deze auteur en een overzichtelijke keuze uit zijn geschiedfilosofische onderwerpen. Deze zijn in drie gedeelten gesplitst. Twee principiële hoofdstukken vormen de eerste afdeling en behandelen de betekenis van de wijsbegeerte de geschiedenis en de veel omstreden notie "zin der geschiedenis", waaraan de Nederlandse uitgave haar titel ontleend. Dit wil niet zeggen dat de schrijver op de problematiek die daaraan is verbonden, een positief antwoord wil geven. Men zou integendeel bemerken dat Aron zeer kritisch staat tegenover de mogelijkheid om zulk een zin aan te wijzen in de gegeven historie. Een volgend gedeelte brengt de uitwerking van enkele speciale problemen: de gevolgtrekkingen die er uit historische evidentie te maken zijn, worden beschouwd in verband met de eerste Wereldoorlog en de Russische revolutie. Een volgende studie behandelt het object van de historie en een derde geeft een scherpzinnige analyse van de methode van geschiedschrijving in het werk van Thucydides. Het derde gedeelte handelt over de moderne geschiedenis na 1914 in haar uiteenlopende aspecten en geeft een beschouwing over wat de schrijver noemt "de dageraad van de universele wereldgeschiedenis". Als samenvattende conclusie is tenslotte een voordracht opgenomen die Aron op een internationaal filosofisch congres heeft uitgesproken over de sociale verantwoordelijkheid van de wijsgeer. Raymond Aron is een schrijver van een fijne eruditie en met een brede bijzondere kijk op de werkelijkheid. Hij vraagt van zijn lezers dat zij zijn werk met aandachtige toewijding zullen lezen; wie zich evenwel deze moeite geeft, zal zich na de lectuur wezenlijk verrijkt worden