Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie

Psychiatrische zorg in en aansluitend aan detentie Een onderzoek naar psychiatrische zorg en behandeling in detentie en daarop aansluitende reguliere of forensische zorg Psychiatrische patiënten in gevangenissen en Huizen van Bewaring het lijkt een combinatie die niet bij elkaar past. Toch bevinden zich in Nederlandse Penitentiaire Inrichtingen, zoals blijkt uit onderzoek, veel psychiatrische patiënten. Een gelijksoortig beeld doet zich voor in de meeste westerse landen. Ook historisch is er altijd (een wisselende mate van)overlap geweest op de grensvlakken van psychiatrie en Justitie. Enerzijds wil de samenleving recht doen aan de stoornissen waaraan deze patiënten lijden, anderzijds aan de sancties die hen door de strafrechter werden opgelegd. Die sancties werden opgelegd terwijl de strafrechter vaak via een Pro Justitia rapportage op de hoogte was van aanwezige psychopathologie en dit via verminderde toerekeningsvatbaarheid in het vonnis had verdisconteerd. Al lang wordt gezocht naar mogelijkheden om recht te doen aan zowel het patiëntkarakter van de psychisch gestoorde gedetineerden als aan het sanctioneren en het voorkomen van nieuw strafwaardig gedrag. De worsteling om op doelmatige wijze recht te doen aan deze drie invalshoeken vormt de centrale thematiek van dit proefschrift. De aan dit proefschrift ten grondslag liggende probleemstelling is die van de achterliggende oorzaken van het toenemend in detentie komen en behandelen van psychiatrische patiënten, en de kwaliteit en reikwijdte van die behandelingen. Tevens de achtergronden van het onvoldoende tot stand gekomen zijn van een samenhangend systeem van aansluitende voorzieningen voor deze groepen psychiatrische patiënten. De kern van dit proefschrift vormt een aantal deelonderzoeken dat als artikel is gepubliceerd. Het gaat om drie vooral inventariserende/beschouwende artikelen en twee artikelen als neerslag van empirische onderzoeken. Voorafgaand aan deze artikelen zal om de problematiek in perspectief te plaatsen op basis van de literatuur in kort bestek de ontwikkeling van het Nederlandse sanctiestelsel en gevangeniswezen sinds de vroegmoderne tijd besproken worden, evenals de ontwikkeling van de huidige reguliere psychiatrie/GGZ, de ontwikkeling van de forensische psychiatrie, en de huidige zorg in detentie. Ook wordt het concept ‘Kwaliteit van leven’ besproken. De problematische aspecten van de huidige zorg in detentie worden besproken aan de hand van een aantal onderzoeksrapporten uit de periode 1983-2007.