Patronage in de Provincie

De machtspositie van Willem III (1650-1702) in de landgewesten Gelderland, Utrecht en Overijssel is een van de meest intrigerende aspecten van de politieke geschiedenis van de Republiek. Terwijl regenten de touwtjes doorgaans stevig in handen hadden, werd na het Rampjaar 1672 het staatsbestel in de landgewesten zo hervormd dat Oranje er welhaast koninklijke macht kreeg. Willem III mocht er vrijwel alle ambten vergeven en kreeg de bevoegdheid bestuurders te ontslaan die voorheen voor het leven benoemd werden. Dit was cruciaal voor Oranje, die de steun van de landgewesten nodig had om zich staande te houden tegenover het machtige gewest Holland.Coen Wilders onderzoekt de relatie tussen Willem III en de provincie Utrecht. Het overheersende beeld in de geschiedschrijving is dat Oranje eenvoudig zijn wil aan het gewest oplegde. De auteur laat zien hoe enkele regenten veel macht naar zich toe trokken door te bemiddelen tussen de prins en de bestuurlijke elite. Door het optreden van deze zogenaamde makelaars te onderzoeken, verschaft Wilders nieuwe inzichten in de verhouding tussen Willem III en de landgewesten met betrekking tot het functioneren van het staatsbestel en de motieven van regenten om zich al dan niet loyaal aan Oranje op te stellen.