Parlementaire immuniteit

Artikel 71 van de Grondwet garandeert dat iedereen die aan het Nederlandse parlementaire debat deelneemt niet in rechte kan worden vervolgd of aangesproken over hetgeen hij of zij heeft gezegd of geschreven tijdens het debat. Deze bepaling heeft betrekking op het staatsrechtelijke leerstuk van parlementaire immuniteit. Dit recht geldt als één van de oudste constitutionele rechten in landen die een volksvertegenwoordiging kennen. Anno 2010 kan worden gesteld dat parlementaire immuniteit nog steeds een belangrijke garantie is om niet in rechte te worden vervolgd voor de uitlatingen die zijn gedaan tijdens het parlementaire debat. De Grondwetgever heeft zo tot uitdrukking willen brengen dat de discussies die worden gevoerd tijdens het parlementaire debat een speciale status hebben. Uit artikel 71 Grondwet kan echter tevens worden afgeleid dat buiten het parlementaire debat iedereen gelijk is voor de wet in Nederland. Een vermeende strafbare uitlating van een parlementariër is dan ook vatbaar voor een eventuele strafrechtelijke vervolging en veroordeling. Om die reden kon Geert Wilders (Partij voor de Vrijheid) voor zijn uitlatingen in 2010 strafrechtelijk kon worden vervolgd. In de samenleving en wetenschap ontspon zich vanaf 2008 naar aanleiding van dit proces een hernieuwde discussie over hoe ver de vrijheid van meningsuiting van een volksvertegenwoordiger zou moeten reiken. Zou een parlementariër juist niet meer moeten kunnen zeggen dan een ‘gewone’ burger die immers niet een electorale achterban heeft? In drie verschillende bijdragen is in deze bundel niet alleen getracht het leerstuk van de parlementaire immuniteit te beschrijven, maar ook nieuwe inzichten te geven over dit vraagstuk. Daarbij hebben de drie auteurs gebruik gemaakt van het ruime onderzoeksmateriaal dat in diverse Europese landen en in de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens voorhanden is. Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door een subsidietoekenning van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).