Opperdepop

Kleine kinderen steken juichend hun armpjes in de lucht. Zojuist hebben ze een belangrijke taak volbracht: hun bordje helemaal leeggegeten. Een ware topprestatie. Dergelijke prestaties leveren, als ultiem doel in het leven, krijgen kinderen dus al van jongs af aan met de paplepel ingegeven. Maar dan is er ook nog die andere betekenis van opperdepop. Stress. Burn-out. We raken tegenwoordig steeds vaker op-per-de-pop, zo lijkt het. Op het gebied van vitaliteit en gezondheid is chronische mentale vermoeidheid het meest besproken en beschreven onderwerp. Op het werk, in de trein, in de krant, in boeken. Wie op bol.com de zoekterm 'burn-out' intikt, komt meer dan 1.000 titels tegen. En nu u dit leest, heeft u nog een boek over dit onderwerp in handen. Dat het fenomeen burn-out, 'hotter than hot' is, is niet zo vreemd. Iedereen komt er in zijn of haar omgeving wel mee in aanraking. De smartphone is hét symbool en de aanjager van de snelkookpan waarin we leven. We checken meer dan 40 keer per dag of er geen berichten zijn, want we willen nu eenmaal niets meer missen. Dit noemen we 'FOMO': Fear Of Missing Out. Als we langer dan een uur niet op onze smartphone hebben gekeken - en dit wordt al als 'absurd lang' ervaren - en er staan geen nieuwe berichten op, dan ervaren we dit als een gemis. Sterker nog, het gevoel bekruipt ons dat we er niet meer bij horen. Zelfs de World Health Organisation verklaarde eind mei 2019 dat burn-out een syndroom is. Om dit statement een dag later alweer te rectificeren: het is een 'werkfenomeen'. Medisch specialisten geven toe dat er nog geen goede en duidelijke medische definitie voor is. Daarom is de benadering van burn-out vaak multi-interpretabel en multidisciplinair. In mijn vorige boek, 'Gezond door Werken', heb ik laten zien dat we ziekteverzuim vanuit een gedragsmatige visie moeten beoordelen. Op die manier kunnen we organisaties, leidinggevenden en medewerkers tastbare oplossingen aanreiken. Voor stress en burn-out is dat niet anders. Met andere woorden: je moet zo min mogelijk (door)medicaliseren maar juist het gedrag veranderen. We bevinden ons in een versnelling, een vierde industriële revolutie. Zoiets brengt altijd 'gedoe' met zich mee. Adaptatie, het omgaan van de mens met die snelle verandering in werk en privé, daar gaat het om bij burn-out. Want werk en privé zijn vandaag de dag niet meer strikt van elkaar te scheiden. Na publicatie van 'Gezond door Werken' kreeg ik het verzoek om mijn visie op het meest besproken thema, burn-out, te delen. Omdat dit een brede, complexe problematiek betreft, heb ik diverse Gezond Werken-professionals bij Achmea gevraagd om hiervoor input te leveren. Trainer-coach Wendy Rientjes biedt - naast de wetenschappelijke context (hoofdstuk 2) - praktische handvatten voor de leidinggevende en mede werker (hoofdstuk 5). Renze Sanberg wendt zijn expertise als psychosomatisch bedrijfsfysiotherapeut aan om te uit te leggen wat stress en burn-out met het lichaam doen (hoofdstuk 6). Artsorganisatieadviseur Harrie Korn en ik deden onderzoek naar werkgeluk (hoofdstuk 1) en formuleren een belangrijk antwoord hierop in het slothoofdstuk. Ikzelf ging daarnaast op zoek naar expertise over de grens (hoofdstuk 3) en draag organisatieoplossingen aan (hoofdstuk 4). Geïnterviewde Mikkel Hofstee (CEO van Lifeguard) beschouwt het probleem vooral vanuit de biologische oorsprong. Judith de Graaf (psycholoog) en Tessa Kuipers (Gezond Werken-collega en trainer-coach) kijken vooral naar de persoon en de invloed van zijn of haar omgeving: waarom krijgt de een in soortgelijke omstandigheden wel een burn-out en de ander niet? Daarnaast komen ook Marianne de Bond (activatiemanager van Gezond Werken), Melvin Stroosma (bedrijfsfysiotherapeut bij Achmea) en Mariëlle Dijkstra (bedrijfsarts bij onder andere Achmea) aan het woord. Zo krijgt u een breed inzicht in stress en burn-out, maar ook in de oplossingen die voor handen zijn voor mensen die ermee te maken krijgen.