Openbaarheid in het internettijdperk

Het in dit boek beschreven onderzoek gaat over de invloed van ICT op juridische concepten van openbaarheid. Openbaarheidsconcepten komen in vele gedaanten in de Nederlandse wetgeving voor. Zo verbindt bijvoorbeeld de Auteurswet bepaalde rechtsgevolgen aan het begrip 'openbaarmaken', speelt het onderscheid tussen openbare en vertrouwelijke communicatie in verscheidene wetten, zoals de Grondwet, een rol, legt de Telecommunicatiewet rechten en plichten op aan aanbieders van openbare elektronische communicatienetwerken en -diensten en vormt het concept een aanknopingspunt voor de legitimatie van bestuurlijk en strafrechtelijk overheidsingrijpen. Aanleiding voor het onderzoek is de veronderstelling dat openbaarheidsconcepten als gevolg van technologische ontwikkelingen veranderen. Deze veronderstelling wordt gevoed door tendensen als deterritorialisering, het ontstaan van nieuwe relaties tussen personen, de steeds eenvoudiger wordende toegankelijkheid van informatie en de afnemende mogelijkheid om informatiestromen te controleren. Uit het onderzoek komen enkele opmerkelijke tendensen en kwesties naar voren als gevolg van technische ontwikkelingen. Een van de meest opmerkelijke tendensen is die van schaalvergroting, waardoor er een enorme verruiming van de openbaarheid heeft plaatsgevonden.Een andere interessante ontwikkeling is de dematerialisering van de fysieke openbaarheid, zodat de nadruk steeds meer komt te liggen op gegevensopenbaarheid. Verder is gebleken dat zowel techniekafhankelijke als -onafhankelijke bepalingen problemen met zich mee kunnen brengen. Technologische ontwikkelingen kunnen het openbaarheidsconcept uitdagen, waardoor soms bezinning op eerder gemaakte keuzes en de positie van nieuwe technologieën noodzakelijk is. In zijn algemeenheid kan echter worden geconcludeerd dat 'openbaarheid' in het Internettijdperk een nuttig en noodzakelijk concept is gebleven dat de technologische turbulentie goed weet te doorstaan.