Ooggetuige van het begin tot het eind

Oldenzaal 1945. Van de 67 joodse inwoners zijn er na de bevrijding nog vijf in leven. Drie jaar later wordt de leegstaande synagoge bestemd tot opslagruimte voor de plaatselijke reinigingsdienst en naast het gebouw komt een urinoir. Het voorval tekent de naoorlogse sfeer ten opzichte van de overlevenden: het is die van onverschilligheid. Harry Cohen is dan 42. Hij is in 1903 in Oldenzaal geboren; zijn familie heeft zich daar omstreeks 1750 gevestigd. Harry is een origineel en ondernemend man. Op zijn 18e heeft hij al een eigen toneelgezelschap: ’Scaena et Musica’, later schrijft hij teksten voor revues die hij ook regisseert. Eind jaren ’30 is hij koerier: hij brengt Duitse vluchtelingen en hun bezittingen over de grens; na de oorlog wordt hem daarvoor een Franse onderscheiding verleend en Albert Einstein bedankt hem schriftelijk voor het aanbod hem en zijn gezin in veiligheid te brengen. Zelf overleeft hij de Duitse bezetting door aan de SD te ontsnappen en onder te duiken. Dit boek bevat zijn intensieve correspondentie met Joodse medeburgers en familie tijdens de periode 1942 – 1945, zijn dagboek van 22 september 1942 tot aan 16 oktober 1943, zijn verslag van de tijd tussen 16 oktober 1943 en 5 april 1945 over zijn arrestatie, ontsnapping en onderduik, een brief van zijn onderduikgevers (2010) over de uitreiking van de Yad Vashem onderscheiding en de bedankbrief van Albert Einstein.