Ontregelde geesten

Psychiaters en neurologen eren hun vakgenoten door vernoeming. Alois Alzheimer, James Parkinson, Sergei Korsakov, Georges Gilles de la Tourette, Hans Asperger: ze zijn van mensen van vlees en bloed veranderd in namen die nu verwijzen naar een ziekte, een syndroom, een autistische aandoening. Daarbij leverden ze hun voornaam in en al snel ook de rest: de herinnering aan hun leven en de omstandigheden van hun ontdekkingen.

Douwe Draaisma reconstrueert de levens van deze ‘namen’ uit de wetenschap van hersenen en geest. Wat hebben ze precies ontdekt? Wie waren hun patiënten? De geschiedenissen van de verschillende syndromen en hun ontdekkers worden dankzij Douwe Draaisma’s fijne oog en innemende stijl onvergetelijke verhalen. Luisterend merk je dat ze je geheugen binnenwandelen en daar niet meer uit vertrekken. Ontregelde geesten geeft een verrassend en tegelijk ontroerend beeld van de recente geschiedenis van het hersenonderzoek.

Geautoriseerde verkorte versie

Inhoud
Ontregelde geesten - Geen syndroom van Draaisma
Waarom eponiemen?
Het gros van de medische eponiemen
Tegen de schemering komen de beelden - Het syndroom van Bonnet
‘Een zeer merkwaardig geval’
Het standbeeld van Bonnet
De naam, de dooptekst
Oog en hersenen
‘Blijf bij mij Heer, want d’avond is nabij’
Het brein als theater
Siberische brandewijn - Het syndroom van Korsakov
Niets aan de hand
Alle snaren die ooit getrild hebben
Thiamine
De onbewuste sfeer van het psychische leven
Een kopje thee voor de dubbelganger – Het syndroom van Capgras
Mathilde de Rio-Branco
Een geest die zichzelf hervond
Een extra kopje thee
De oversteek
Een martelende ronde van bevingen – De ziekte van Parkinson
Parkinson & Son
De medische vorming
An essay on the Shaking Palsy
De bevingen en de neiging
‘Maladie de Parkinson’
Over de oorzaak van de ziekte
Zwarte kern
In een nabeschouwing
De Celestijnse belofte – Het gebied van Broca
Monsieur Tan
Het neuropolitieke mijnenveld
In februari 1861
De regel van Broca
De splendid seventies
Beschaafde asymmetrie
Het Genootschap voor Wederzijdse Autopsie
Donder op, imbeciel! - Het syndroom van Gilles de la Tourette
De chaos van de chorea’s
De markiezin van Dampierre
Bekentenissen van een tiquer
Bloedzuigers, stortbaden en spanlakens
En toen kwam haloperidol
Voor 1500 francs wandelstokken
Toen in 1902
Het lussenlabyrint – De ziekte van Alzheimer
Alzheimer, neuropathaloog
Een spoor van peuken
Kluwens en plaques
‘We zitten zo vrolijk bij elkaar’
De Linnaeus van de psychiatrie
Oorlog en zenuwen
De ziekten van Alzheimer
Toen Alzheimer het in 1906
Het hoofdkwartier van de waanzin – Het syndroom van Clérembault
Erotomanie
Het hoofdkwartier van de waanzin
Hysterisch, frigide, pervers, gedegenereerd
Een defilé van vrouwen
DSM–IV code: 197.1
Herinneringen van een arts aan een staaroperatie
‘Je suis un homme fini’
Kleine professors – Het syndroom van Asperger
‘Moeilijke kinderen’
Fritz V.
Na Fritz volgt Harro L.
‘Intelligenzautomaten’
Asperger en Kanner
IJzige moeders
Theory of mind
Arme Kate