Onder het oppervlak

De reeks Politiekunde is een uitgave van het Onderzoeksprogramma Politie &Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van de Politieacademie.Politie & Wetenschap is ingesteld om een stimulans te geven aan de toegepastewetenschappelijke kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid,de daarvoor benodigde kennisinfrastructuur en de daadwerkelijke benuttingvan onderzoeksrapporten en -resultaten in politiepraktijk, beleid en opleiding.Publicaties in de reeks Politiekunde betreffen in het algemeen concrete handleidingen,modellen, instrumenten of werkwijzen die direct bruikbaar zijnvoor de politiepraktijk. Ze zijn veelal de uitkomst van onderzoek dat is verrichtin het kader van het meerjarige onderzoeksprogramma, de kernactiviteit vanPolitie & Wetenschap.In 2005 heeft Politie & Wetenschap een eerste studie uitgebracht naar de toepassingspraktijkvan preventief fouilleren in gemeenten die daarmee vooropliepen(Politiewetenschap 27). Daarin worden de verschillende toepassingsvormen enhun (meer)opbrengsten op korte en lange termijn belicht en wordt ingegaan oplastige afwegingen die daarbij aan de orde zijn. In deze nieuwe studie wordt opnieuwde balans opgemaakt: in welke richting heeft de toepassingspraktijk vanpreventief fouilleren zich (verder) ontwikkeld? Op welke schaal en wijze wordthet middel nu toegepast, hoe verloopt de discussie over het selectieve karakter ende mogelijke stigmatisering van gebieden en personen, en is er ook meer zichtop beoogde en verkregen opbrengsten?Het middel blijkt nog steeds enigszins controversieel, zowel wat betreft de effectiviteitals de (grenzen van) toelaatbaarheid. In de studie wordt dan ook, nogmaals,stilgestaan bij een aantal algemene overwegingen en kanttekeningen rondde wettelijke theorie en praktijk. Expliciete aandacht is er daarbij voor het evenredigheidsbeginselen het verbod op willekeur. Selecties van te controleren individuenof groepen zijn binnen wettelijke grenzen mogelijk, maar staan al snel opgespannen voet met het principe van non-discriminatoire toepassing.De auteurs pleiten daarom voor heldere keuzes voor één van twee alternatievestrategieën. Aan de ene kant een generieke strategie: 'iedereen' controleren endan zo veel mogelijk aselect. Aan de andere kant een gerichte strategie, meteen zeer selectieve toepassing ten aanzien van gebieden en personen, maar danwel op basis van strikte, formele selectiecriteria. Heldere keuzes voor één vanbeide strategieën moeten voorkomen dat er onduidelijkheid bestaat over dewijze van fouilleren en de daarmee verbonden doelstellingen en resultaatverwachtingen.Het onderzoek biedt op deze wijze voor zowel de beleidsmaker als de politiefunctionarisop straat bruikbare handvatten voor een meer verantwoord gebruikvan preventief fouilleren.