Muziek lezen met de vingers

Met het brailleschrift kunnen de letters van het alfabet en leestekens worden weergegeven in combinaties van steeds zes punten. De vinding van Louis Braille maakte het voor blinden mogelijk zelfstandig te lezen en in een eigen schrift met elkaar te corresponderen. Op basis van hetzelfde principe ontwikkelde hij een systeem waarmee bladmuziek kon worden omgezet in een voor blinden tastbaar en dus leesbaar muziekschrift. Zelfstandig bladmuziek lezen, muziekstukken instuderen en componeren werd daarmee mogelijk gemaakt. In de opleiding die blinde kinderen tot het midden van de vorige eeuw op de instituten kregen nam muziekonderwijs een prominente plaats in. Muziek was voor een aantal leerlingen een middel om er een beroep van te maken en voor anderen bood het de gelegenheid muziek als liefhebberij te beoefenen. Toen de meeste blinde en slechtziende kinderen onderwijs gingen volgen op reguliere scholen werd het steeds minder vanzelfsprekend dat ze muziekonderwijs kregen. De plaats voor muziek was in het onderwijs beperkt en aan de speciale eis dat kennis van het braillemuziekschrift bij leerling en docent nodig was, kon niet altijd worden voldaan. De productie van bladmuziek in braille is sinds het begin van de vorige eeuw een bijzonder onderdeel van het bibliotheekwerk voor blinden en slechtzienden geweest. In de geschiedschrijving van de aangepaste lectuurvoorziening is dit onderdeel tot nu toe nauwelijks ter sprake gekomen. Het bibliotheekwerk voor mensen met een visuele of andere leesbeperking is pas sinds 2007 officieel een onderdeel van het werk binnen het stelsel van openbare bibliotheken. Dat stelsel heeft sinds de jaren twintig een bibliotheekvoorziening met bladmuziek in zwartdruk gekend. Dat de dienstverlening met bladmuziek in braille ooit serieus begonnen is in een openbare bibliotheek en daar ruim dertig jaar een plaats heeft gehad is nauwelijks bekend. In de geschiedschrijving van de openbare bibliotheken is er betrekkelijk weinig aandacht aan muziekbibliotheekwerk gegeven. Aanleiding voor de auteur om - na zijn boek over de aangepaste lectuurvoorziening in het openbaar bibliotheekwerk - in dit boek ook uitgebreid de ontwikkeling van het muziekbibliotheekwerk in openbare bibliotheken te beschrijven. Ad van der Waals (1946) was werkzaam in directie- en beleidsfuncties in het openbaar bibliotheekwerk, het blindenbibliotheekwerk en bij de verenigingen van blinden en slechtzienden.