In de schaduw van Auschwitz

In de schaduw van Auschwitz beschrijft de veranderingen in de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, vanaf de bevrijding tot aan de recente debatten over de plaats van de nazistische vernietiging in de geschiedenis van de westerse beschaving. In de loop van vijftig jaar is het beeld van de oorlog ingrijpend veranderd. Overheerste aanvankelijk het nationale perspectief, waarin nauwelijks plaats was voor daders, weifelaars of overlevenden van de kampen, de laatste decennia is de systematische moord op de joden, zwakzinnigen, zigeuners en andere als minderwaardig beschouwde groepen centraal komen te staan.

Gedenktekens, beelden, films, romans, documentaires, geschiedwerken fungeren als ankerplaatsen van het publieke geheugen, gefixeerde vormen die getuigen van de manier waarop de samenleving de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog levend houdt. Deze voorstellingen zijn een rijke bron om de verschuivingen in het denken en spreken over de oorlog in kaart te brengen.

In de schaduw van Auschwitz bevat een beschouwing van de naoorlogse monumenten, films en documentaires in Nederland, en analyseert de onttakeling van het nationale geschiedbeeld en de centrale plaats van de nazistische vervolgingspolitiek in de herinnering aan de oorlog. Dat de historische cultuur en de publieke herinnering zich in Nederland op vergelijkbare wijze ontwikkelden als in andere landen blijkt uit de polemieken over de uitbeelding van Auschwitz in film en literatuur en uit het actuele debat over de betekenis van deze catastrofe voor de hedendaagse samenleving.