Een rij van spiegels

De legende van de heilige Barbara van Nicomedia verhaalt hoe zij door haar boze vader Dioscorus werd opgesloten in een toren. Hij hoopte zo te voorkomen dat ze hem zou verlaten om te trouwen. In de toren deed zijn dochter iets, dat hij nog veel erger vond: ze bekeerde zich tot het christendom. Hij leverde haar uit aan de plaatselijke rechter, die haar gruwelijk liet martelen en ter dood veroordeelde. Nadat Dioscorus eigenhandig het vonnis had uitgevoerd, werd hij door de bliksem getroffen. Dergelijke heiligenlevens of vitae golden van oudsher als zeer effectieve vormingsmiddelen voor religieuzen. Maar waarom? Veel van deze levensbeschrijvingen, vooral die van martelaren en martelaressen, lijken weinig aanknopingspunten te bieden voor navolging. Hoe werkten heiligenlevens eigenlijk als vormingsmiddel? Wat konden religieuzen uit de vitae leren? Om hierachter te komen heeft Mathilde van Dijk de levens onderzocht van de maagdelijke martelares Barbara van Nicomedia zoals die zijn opgetekend in vijftiende-eeuwse vrouwenconventen in de Nederlanden. Deze vitae zijn bestudeerd als onderdeel van de totale vormingspraktijk in de religieuze milieus waarin zij werden gebruikt. Heiligenlevens speelden daarin een hoofdrol. Met deze zeer leesbaar geschreven studie levert Mathilde van Dijk een belangrijke bijdrage aan het hagiografisch onderzoek, het onderzoek naar de rol van gender en de studie naar de vroomheid in de Nederlanden in de Late Middeleeuwen.