De spiegel van Stendhal

In Le rouge et le noir gebruikt Stendhal een motto van de historicus Saint-Réal. 'Un roman: c'est un miroir qu'on promène le long d'un chemin.' Het hedendaagse debat over de grens tussen verbeelding en werkelijkheid toont aan dat de weg waarlangs Stendhals auteur zijn spiegel draagt niet minder problematisch is dan de spiegel zelf: ook de historische werkelijkheid bestaat, bij nadere beschouwing, uit elkaar spiegelende teksten. Hierdoor is de discussie over de literaire verbeelding en over begrippen als mimesis, realisme en (literaire) representatie, waarin literatuurbeschouwers al sinds Plato en Aristoteles verwikkeld zijn, van karakter veranderd. Steeds nadrukkelijker gaat deze over de verhouding tussen teksten en over eigenschappen van verschillende teksttypen.

Een van de mijlpalen in het onderzoek naar de literaire weergave van de werkelijkheid was het boek Mimesis. De weergave van de werkelijkheid in de westerse literatuur (1946), tijdens de tweede wereldoorlog geschreven door de naar Istanbul uitgeweken Erich Auerbach. In zijn boek geeft Auerbach een fascinerende beschrijving van de ontwikkeling van de Europese literatuur. Deze is bepaald door de geleidelijke vervaging van de grenzen tussen de 'hoge' en de 'lage' literaire genres, die in de oudheid nog strikt gescheiden waren. Aan de hand van korte fragmenten laat hij zien hoe dit proces zich in de loop van twintig eeuwen voltrok.
De spiegel van Stendhal handelt over liefdesverhalen en het drama van de werkelijkheid, over onzichtbare steden en de werkelijkheid als wapen, over Gods verborgen gedachten en een evenwichtsoefening in elf bewegingen. Vijftig jaar na de verschijning van Auerbachs baanbrekende werk laat dit boek zien dat het onderzoek naar de weergave van de werkelijkheid een rijke bron blijft voor beschouwingen.

Redactie: Barend van Heusden & Els Jongeneel

Auteurs: Frank Ankersmit, Hans Mooij, Barend van Heusden, Els Jongeneel, Henk Harbers, Claudia Clausius, Svend Erik Larsen, Ellen McClure, Liesbeth Brouwer, Jürgen Pieters, John Neubauer, Christopher Prendergast.