De waarde van het woord

Literatuur in de 19e eeuw was geen vrijblijvend vermaak. De schrijvers wilden de maatschappij verbeteren door aandacht voor sociale problemen, maar ook door aansluiting te zoeken bij internationale kunstbewegingen. Literatuur kreeg een unieke positie als middelaar tussen ideaal en werkelijkheid. De schrijver werd daardoor een bijzondere persoonlijkheid. Rond 1880 keren nieuwe jonge schrijvers zich tegen deze generatie en literatuur wordt weer iets voor een kleine groep geestverwanten die de hoge symbolen kunnen begrijpen. Marita Mathijsen, kenner bij uitstek van de hele 19e eeuw, vertelt op een inspirerende manier over de veranderingen in die tijd. Daarbij legt zij dwarsverbanden tussen schilderkunst en letterkunde, tussen boekproductie en onderwijs, tussen politiek en literatuur.InhoudsopgaveCD1 Vroege romantiek 1800-1830H1. De term Romantiek en de internationale contextH2. Vroege Hollandse romantiekH3. Willem Bilderdijk en zijn invloedCD 2 Hoe functioneert de literatuur?H4. Functieopvattingen van literatuurH5. NationalismeH6. Historisme: het verleden in de literatuurCD 3 Jong Holland 1830-1840 H7. De gouden jarenH8. De Gids en het ontstaan van de literaire kritiekH9. De Zwarte Tijd en de kritiek op de romantiekCD 4 Het realisme 1840-1860H10. Het vroege realisme en de Camera Obscura H11. De grote veranderingenH12. Humor en kritiek: Piet Paaltjens en De SchoolmeesterCD 5 1860-1885: Literaire veranderingen in aantochtH13. Wegbereiders: J.J. Cremer, Multatuli, Conrad Busken HuetH14. NaturalismeH15. De aanloop naar de TachtigersCD 6 1885-1900: De Nieuwe Gids, haar ondergang en nieuwe wendingenH16. De Nieuwe Gids en de toppen van Tachtig H17. Willem Kloos en de ondergang van De Nieuwe GidsH18. Het symbolisme en de gemeenschapskunstOver de spreker:Marita Mathijsen is hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam met als specialisme de literatuur van de negentiende eeuw in Nederland. Haar boek met gefingeerde interviews met negentiende-eeuwse auteurs (De geest van de dichter) werd bekroond met de Multatuliprijs 1991. Voor haar werkzaamheden ontving zij de Prins Bernhard Fonds Prijs voor de Geesteswetenschappen. In 2002 verscheen haar boek De gemaskerde eeuw over de mentaliteit van de negentiende eeuw. In 2004 kwam De Nederlandse literatuur in de Romantiek uit. Ze is tevens columniste bij NRC Handelsblad.