De geest uit de fles

Genoeg gefilosofeerd over de denkers van de Verlichting. Het is tijd voor een historisch verhaal, over de pogingen in de achttiende eeuw om de samenleving opnieuw in te richten nadat het confessionele model was vastgelopen.De Verlichting valt slechts te begrijpen tegen de achtergrond van ingrijpende verschuivingen op politiek en maatschappelijk gebied. Schrijvers propageerden een wetenschappelijke denkstijl en een actieve, geïnformeerde burgerij. Deze maatschappelijke visie is nog steeds in zwang, en de Verlichting wordt zelfs gezien als grondslag van onze cultuur. Toch reageerden de verlichte schrijvers op de problemen van hun eigen tijd, niet op de onze. Hoe kan het dan dat hun werk nog altijd stof doet opwaaien? Aan de hand van een prachtige schets van het Europa van de achttiende eeuw maakt Rienk Vermij duidelijk dat problemen uit die tijd - neem integratie, intolerantie, gezag - nog steeds actueel zijn, en dat de verlichte schrijvers heldere, eenduidige oplossingen formuleerden voor problemen die niet eenduidig oplosbaar waren.Dr. Rienk Vermij is verbonden aan de afdeling wetenschapsgeschiedenis van de Universiteit van Oklahoma. Eerder verscheen van hem bij Nieuwezijds Kleine geschiedenis van de wetenschap.